Veel hamamdoeken zijn handgeweven. Dat lees ik vaak bij webwinkels.
Ik moet daar ongelovig van grijnzen. Typisch marketingpraat.
Het klinkt wél ambachtelijk, dat handgeweef. Lekker puur natuur en authentiek.
De enige keer dat ik iemand met de hand een hamamdoek zag weven, was in een museum in Buldan, het Turkse dorp van mijn wever.
Ik maakte er toen gelijk een video-opname van.
Maar laatst bezocht ik het dorpje Kizilcabölük. Het is niet zo bekend als Buldan, maar ook dat is een traditioneel weversdorp.
In het centrum, verscholen achter wat bomen, staat het oude dorpshuis. Dit monumentale gebouw is omgebouwd tot museum. Het museum gaat over hamamdoeken.
Het museum toont hoe vroeger met de hand garen werd gesponnen, gewassen, gedoogd, geverfd, op rollen gezet en geweven.
Voor mij als hamamdoek-fan natuurlijk enórm interessant ;-)
Na de rondleiding vroeg ik de suppoost of er nog met de hand wordt geweven
Hij wenkte me mee te komen.
We liepen wat smalle straten door totdat we een erf van een oud huis opliepen. Hij opende de deur.
Ik zag twee oude houten weefgetouwen waarop vrouwen aan het werk waren.
Met de hand.
Ja, je leest het goed: Met de hand.
Ik was sprakeloos.
Toen ik weer kon praten, sprak ik één van de vrouwen aan. Ik vroeg haar wat ze weefde. Ze vertelde dat ze tafelkleedjes maakte. Ze doet dat met de hand omdat ze dat vroeger zo geleerd heeft, vertelde ze.
Met haar rechterhand trekt ze aan aan een koord waarmee de schietspoel naar links en rechts wordt geschoten. Met haar voeten (let op haar authentieke sloffen!) beweegt ze de weeframen op en neer, waardoor om en om de ene, of de andere scheringdraden naar boven worden bewogen. Zo schiet de schietspoel afwisselend onder en boven elk scheringdraad langs. Na elke inslag drukt ze met haar linkerhand de inslagdraden dicht op elkaar. Daarvoor gebruikt ze een soort kam.
”Er zijn in het dorp nog maar zes vrouwen die met de hand kunnen weven,” vertelde ze me
“We zijn allemaal boven de vijfenzestig. Als wij dood zijn, kan niemand het meer.”
Heel hard gaat het niet, dat weven met de hand. Ze doet uren over een meter stof.
Ze klaagde over stijve polsen.
…
Later hoorde ik het verhaal dat je in handgeweven doeken emotie kunt aflezen. Als je goed kijkt naar de weef, kun je zien of de weefster boos was of blij. Verdrietig of in opgeruimde stemming.
Ik weet niet of ik dat moet geloven.
Jammer dat ik het haar niet heb gevraagd.
Om terug te komen op de beginvraag, denk jij dat hamamdoeken in Nederlandse webwinkels écht handgeweven zijn?
